Inflatie is een woord dat tegenwoordig regelmatig opduikt. Maar wat is het precies? Welk doel dient het en waarom noemt men het de smeerolie om de economische motor draaiende te houden? Laten we dit even samen bekijken.
Vroeger, toen ik nog op de middelbare school zat, kan ik me mijn economielessen nog herinneren. Toen we het over prijzen hadden, zei de leraar dat het een bekend feit is dat de prijzen van goederen in de loop der tijd stijgen. Die uitspraak triggerde me en ik vroeg: "Waarom?" Waarom stijgen de prijzen na verloop van tijd? Ik kreeg nooit een goed antwoord. Het beste wat ik kreeg was: "Omdat het zo is". Nu, meer dan 20 jaar later, wil ik de vraag zelf beantwoorden
Wat is inflatie?
Kort gezegd, als de prijzen van goederen stijgen, is er sprake van inflatie. Als de prijzen van goederen daarentegen dalen, is er sprake van deflatie. Stel, de inflatie bedraagt in oktober 2022 zo'n 10%, betekent dit dat de prijzen in oktober 2022 vergeleken worden met de prijzen in oktober 2021 en dat er een gemiddeld prijsverschil is van 10%.
Waarom inflatie?
Onze beleidsmakers streven naar een jaarlijkse inflatie van 2%. Zij geloven dat als mensen zich bewust zijn van het feit dat hun spaargeld mettertijd minder waard wordt, mensen meer zullen uitgeven en minder zullen sparen.
De hogere uitgaven zijn goed voor het bedrijfsleven en bedrijven zullen meer winst maken. Deze hogere winsten helpen bedrijven uit te breiden en meer arbeidskrachten aan te trekken. Meer mensen werken en verdienen geld en deze mensen kunnen het weer uitgeven. Als je deze redenering volgt, is het gemakkelijk te begrijpen waarom inflatie de smeerolie van de economische motor wordt genoemd.
Inflatie is ook een voordeel voor mensen met schulden, zoals overheden en hypotheekhouders.
Een voorbeeld: Toen mijn grootvader in 1950 een huis kocht, moest hij elke maand 30 euro betalen. Een hoog bedrag in die tijd. Maar toen hij in de jaren 70 aan het eind van zijn hypotheek was, was dit bedrag belachelijk laag en had het geen grote invloed meer op zijn maandelijkse budget zoals in het begin.
Als je een hypotheek met vaste rentevoet hebt, is tijd je vriend. In België krijgen veel mensen in 2023 een loonsverhoging van 10% of meer. Ze zullen meer geld verdienen, maar de kosten van hun hypotheek blijven gelijk.
Hoe ontstaat inflatie?
Daar zijn verschillende redenen voor.
Een eerste reden is de stijgende vraag naar goederen en diensten. Als de vraag naar goederen plots stijgt en het aanbod zich daar niet op kan aanpassen, zullen de prijzen stijgen. Tijdens covid19 waren er veel bedrijven met een plotse stijgende vraag naar goederen, maar hun leveringsketen was onderbroken. Het aanbod kon de vraag niet bijhouden, waardoor de prijzen stegen.
Een andere oorzaak is het overspoelen van de markt met extra geld. Tijdens Covid19 kwamen overheden met veel steunpakketten voor burgers en ondernemers om hun verliezen te dekken die ze leden door de lockdowns. Als je extra geld in de economie brengt, zullen mensen het uitgeven. Dit creëerde extra vraag waaraan bedrijven niet konden voldoen. Als gevolg daarvan verhogen de prijzen. conclusie: Het verhogen van de geldhoeveelheid devalueert de munt.
Tenslotte het rentebeleid van de centrale banken. Dit heeft ook een effect op onze economie en de prijzen. Een voorbeeld:
Centrale banken stimuleren de economie door hun rente te verlagen. Daardoor kunnen commerciële banken lagere rentes aanbieden voor hypotheekleningen. Een lagere rente maakt geld lenen goedkoop. (Een lagere rente resulteert ook in een lagere rente op uw spaarrekening) Hierdoor kunnen meer mensen een lening afsluiten voor een huis, dankzij de lage rente kunnen ze hogere bedragen lenen. Dit veroorzaakt een grotere vraag naar woningen waardoor de huizenprijzen stijgen. Het lenen wordt goedkoper, maar door het makkelijk beschikbaar maken van geld stijgen de vastgoedprijzen door de stijgende vraag die daarmee gepaard gaat.
Het aangaan van een lening is een vorm van geldcreatie. Banken creëeren dit geld door enkele getallen in te typen op de computer. Hoe meer mensen een lening aangaan, hoe meer geld er op de markt komt en dit kan de inflatie op termijn verhogen.
Risico's van inflatie?
Beleidsmakers lopen op een dunne lijn met hun inflatiebeleid en het toevoegen van extra geld in de economie. Als ze te veel geld in de markt brengen, riskeren ze hyperinflatie. Hyperinflatie is een versnelde vorm van inflatie waarbij de prijzen elk uur kunnen stijgen. Dat is geen goede situatie. In plaats daarvan houden beleidsmakers van een zeer langzame devaluatie van de munt door slechts een klein percentage inflatie per jaar toe te staan.
Wanneer de inflatiecijfers te hoog zijn, proberen de centrale banken de inflatie af te remmen door hun rentetarieven te verhogen. Zo proberen ze het geldaanbod te verlagen. Geld lenen wordt duurder waardoor de vraag naar nieuwe leningen daalt.
Hogere tarieven zorgen ervoor dat overheden hogere intresten op hun schulden moeten betalen waardoor ze besparingsmaatregelen moeten nemen. Mensen zullen minder geld te besteden hebben omdat hun kosten van levensonderhoud omhoog gaan. Dit zal de economie afremmen, de vraag zal dalen en daardoor hopen de centrale banken dat de prijzen hetzelfde pad naar beneden volgen.
Conclusie:
Inflatie is een uiterst complex begrip dat afhankelijk is van zoveel factoren. Bovenstaand artikel probeert op een eenvoudige manier een inzicht te geven in de werking van inflatie.
Kort samengevat, inflatie is het effect van stijgende prijzen. Aangenomen wordt dat het de economie helpt en het geld laat stromen. Het heeft een positief effect op schulden. De beleidsmakers streven naar een inflatie van 2% op jaarbasis en dit percentage wordt als gezond beschouwd. Als de inflatie te hoog is, proberen de centrale banken de inflatie af te remmen door de rente te verhogen. Hierdoor stijgen de kosten van levensonderhoud, wat op zijn beurt de vraag naar goederen en diensten afremt.
Reactie plaatsen
Reacties